CAMINO - DZIEŃ 3

DZIEŃ 2                                                                                                                  DZIEŃ 4

This is not a Spain.  Zapiak Bat. Seven in One.

Takie napisy można spotkać po drodze.

Rzeka Arge

Trochę to zagmatwane, ale postaram się szybko wyjaśnić.

Nawarra, obecna prowincja Hiszpanii jest historyczną prowincją o nazwie Nawarra Górna, która była częścią dawnego Królestwa Nawarry.

Królestwo Nawarry istniało od 824 do 1512. Założyli je Baskowie, obejmowało prowincje Lapurdi, Zuberroa, Dolna Nawarra,  Bizkai, Gipuzkoi, Górna Nawarra i Araba - 7 sztuk.

Baskowie to prawdopodobnie lud przybyły z Kaukazu zanim jeszcze przybyli do Europy Celtowie i pozostali Indoeuropejczycy, czyli my. Mówią językiem Euskara. Bardzo archaiczny język. Część słów jest podobna do słów języków fińskiego, węgierskiego i japońskiego.

Baskowie przyjęli chrześcijaństwo w V wieku, a po upadku Cesarstwa byli w zasadzie niepodległym ludem. Nie poddali się Wizygotom, nie stracili wolności nawet, gdy Arabowie zajęli prawie cały Półwysep, ani podczas najazdu Karola Wielkiego. Klęskę tylnej straży Karola Wielkiego w poemacie o Rolandzie zadają Saraceni, w rzeczywistości byli to Baskowie rozwścieczeni po zajęciu Pampeluny, swojej stolicy.

W 824 roku znów pobili Franków i ogłosili powstanie Królestwa Nawarry. Najwybitniejszym królem Basków był Sancho III (1000-1035). Od 1512 niezależnie istniała tylko Dolna Nawarra, ponieważ całą południową część podbił Ferdynand Aragoński, mąż Izabelli Kastylijskiej. Baskowie otrzymali od niego szeroką autonomię zapisaną w Fueros. W 1620 Ludwik XIII włączył Dolną Nawarrę do Francji. Od tego czasu nie ma wolnego państwa Basków.

Po wojnach napoleońskich, gdy ustalano granice między Hiszpanią i Francją podzielono Basków między dwa państwa. 3 prowincje Lapurdi, Zuberroa, Dolna Nawarra trafiły do Francji a 4  Bizkai, Gipuzkoi, Górna Nawarra i Araba do Hiszpanii.

Hasło „Zapiak Bat”, czyli „Siedem w jedności” oznacza dążenie do połączenia wszystkich siedmiu prowincji w jedno państwo.

Fueros są honorowane do dziś, ale w XIX wieku Hiszpania próbowała odebrać je Baskom.

W 1936 roku utworzono Kraj Basków z autonomicznym parlamentem i rządem, posiadał prawo do prowadzenia własnej polityki podatkowej oraz swobodę rozwoju kultury. W skład Kraju Basków weszły prowincje Araba, Bizkaia, Gipuzkoa. Mieszkańcy Nawarry odrzucili autonomię w referendum i nie należą do Kraju Basków. Generał Franco w zamian za poparcie Nawarry uznał Fueros w Nawarze. Czyli Nawarra ma swoją własną autonomię i ma prawo negocjować z Madrytem Umowę Ekonomiczną, czyli udziały stron w podatkach i wydatkach.

Idę przez Nawarrę do jej stolicy Pamplony.

Idę z kijami, w słońcu. Bardzo malownicza trasa, raczej łatwa, wzdłuż rzeki Arge. Na początku myślałam, że skoro wzdłuż rzeki, a woda nie płynie pod górę, to będzie łatwo i bez podejść. Ale owszem były. To chyba nie jest sprawiedliwe, że rosną tu wszystkie nasze rośliny, a do tego całe mnóstwo takich, których u nas nie ma. Pachnie. Kwitną głogi, kaliny i róże. Koni sporo, ale już owce i krowy jakby w odwrocie. Konie z dzwonkami widziałam pierwszy raz.

Villava

Przez Villavę, nowoczesne przedmieście Pampeluny, idzie się jak w podchodach. Znaczki na trotuarach i budynkach. I chociaż nie jestem zbyt spostrzegawcza, udało mi się wypatrzeć sklep elektroniczny i była tam ładowarka. Cudownie.

Nocleg tuż obok katedry, bardzo przyzwoicie. Jest śniadanie, a ja śpię na dole. Idealnie.

„Niespodziewanie” 4 osoby z albergi Zaldiko trafiły do tej samej albergi. Zastanawia mnie ten Japończyk. Ma ze sto lat. Jest zupełnie wysuszony, ledwo się rusza, słabo widzi, słabo po angielsku, ale twardo idzie. Nie widziałam go po drodze. Coś w rodzaju opieki sprawuje nad nim stara Amerykanka. Wygląda na squaw, która przeszła Appalachy ze trzy razy. Podoba mi się ta kobieta.

Michelle zrobił się bolesny pęcherz. „Blister”po angielsku, „burbuja” po hiszpańsku, to słowa, który każdy tu zna. Zmora pielgrzyma.

Mnie bolą kostki, ale bez przesady. Jeszcze można pozwiedzać.

Pampeluna - ratusz

Pampeluna, Pamplona, Iruna.

Pompaelo założył Pompejusz w 74 r pne, zdobywali je Wizygoci, Frankkowie i Arabowie.

Czasy świetności przeżywała, gdy była stolicą Królestwa Nawarry.

Dzięki Hemingwayowi słynie z obchodów św. Fermina (6-14 lipca), gdy na ulice miasta wypuszczane są byki. Byki kończą gonitwę zawsze tak samo - na stadionie.

Hemingway był na Sanfermines 9 razy. Miejsca związane z Hemingwayem to  Gran Hotel La Perla na Plaza del Castillo, kawiarnia Café Iruña oraz jego pomnik na Plaza de Toros. Cześć książki „Słońce też wschodzi” rozgrywa się w Pampelunie  w czasie Sanfermines.

Pampeluna - Monumento al Enciero

DZIEŃ 2                                                                                                                                                  DZIEŃ 4